قرآن، کتابی جامع و کامل است. همین ویژگی قرآن است که چیزی از جزئیات زندگی آدمی را فرو نگذاشته است. در حقیقت، قرآن و اسلام، سبک زندگی سالم و درست را به مردم ارائه می دهند.
سبک زندگی در اسلام بر بنياد اهداف متعالی آفرینش هستی و انسان تعریف و تبیین شده و لذا براساس محورهائی چون فطرت بشری، عدالت و عقلانیت و مانند آن سامان یافته است و در کلیات دستخوش تغییر و تحول نمی شود؛ زیرا این امور، جزو امور ثابتی است که زمان و مکان در آن تاثیری ندارد و تنها اموری تغییر می یابد که در دام مقتضیات زمان و مکان قرار می گیرند.
اسلام باتوجه به فطرت بشر گاه در جزئیات نیز دخالت می کند و این گونه نیست که سبک زندگی را تنها در بخش کلیات و سطوح عالی تبیین کند، بلکه به حوزه های کوچک تر و جزئی تر نیز وارد می شود و حتی در حوزه آداب افزون بر اخلاق دستورهایی را ارائه می دهد. یکی از این موضوعات بسیار ریز و دقیق و لطیف در سبک زندگی، آداب مهمانی است که در آیات قرآنی به اشکال گوناگون به این موضوع پرداخته شده است.
● آداب مهمانی و میزبانی
مهمانی همانند هر کار دیگر، آدابی دارد که اگر بدان عمل شود، به انسان ها در رسیدن به مقصد و قرار گرفتن در مسیر درست خدایی شدن کمک بسیاری می کند؛ زیرا انسان در روابط اجتماعی است که خود را به طور کامل تعریف می کند و اصولا هویت، تنها در سایه شناسایی دیگری معنا می یابد و هویت یابی در سایه آن محقق می شود، شخصیت هر کسی در جامعه شکل کامل پیدا می کند. از این رو حوزه مسایل و مباحث اجتماعی و تعاملات انسانی بیش تر مورد توجه و اهتمام قرآن و اسلام است. برخی از آداب مهمانی و میزبانی به قرار زیر است:(در مقابل هریک از آداب ذکر شده منبع قرآنی آن آمده است)
۱- دعوت: انسان اگر بخواهد ادب مهمانی را رعایت کند، از همان آغاز نباید بی دعوت جایی برود.(احزاب، آیه ۵۳)
۲- استقبال از مهمان: میزبان به استقبال و پیشواز تا سر در خانه بیاید و به گرمی مهمان را به درون خانه دعوت کند. (همان سوره)
۳- بی تعارف و صریح: میزبان اگر آمادگی مهمانی ندارد، باید تعارف را کنار بگذارد و شفاف از عدم امکان و یا عدم آمادگی خود برای پذیرائی به مهمان بگوید. (نور، آیه۲۸)
۴- عدم ناراحتی: وقتی بی دعوت قبلی به مهمانی رفتید، اگر میزبانی آمادگی مهمانی نداشت و شما را برگردانید، ناراحت نشوید و پوزشش را بپذیرید و برگردید. (همان آیه)
۵- انتظار: وقتی بی دعوت قبلی جایی رفتید، در منزل منتظر بمانید تا میزبان برسد و در را بر روی شما بگشاید. (حجرات، آیه۵) بنابراین زیاد در نزنید و این پا و آن پا نکنید که چرا دیر کرده و در را باز نکرده است، شاید میزبان آماده نیست و می خواهد خانه یا خود را برای ورود شما آماده کند و یا با خانواده اش مشورت کند و نظرشان را در ارتباط با مهمانی ناخوانده شما جویا شود.
۶-بدون اجازه وارد نشدن: تا زمانی که میزبان به استقبال شما به در منزل نیامده، شما وارد خانه نشوید حتی اگر از قبل دعوت شده باشید. (احزاب، آیه۵۳ و حجرات، آیه۵)
۷-پیشتازی در سلام و تحیت: هرگاه میزبان شما را به درون خانه فراخواند هنگام ورود سلام کنید. (نور، آیه۶۱)
۸- پاسخ گویی به تحیت و سلام: اگر وارد خانه شدید هر که در خانه بر شما سلام کرد، شما به سلام ایشان به گرمی و به سلامی بهتر پاسخ گوئید و خوشرویی خود را با سلام بهتر نشان دهید. (النساء، آیه۸۶)
۹- نشستن: میزبان هر جا گفت بنشینید همان جا بنشینید (مجادله، آیه۱۱) و تعارف را کنار بگذارید، زیرا ممکن است میزبان معذوراتی داشته باشد که می خواهد شما آن جایی که مشخص کرده بنشینید و بی اذن و اجازه جا به جا نشوید مگر این که بسیار خودمانی باشید و با خصوصیات و اخلاق شخص و نیز وضعیت خانه و خانواده آشنایی داشته باشید که در این موارد هم بهتر است ادب مهمانی را به جا آورده و خودسرانه جا به جا نشوید. به قول معروف مهمان باید خود را اسیر صاحب خانه بداند نه این که میزبان اسیر مهمان شود.
۱۰- جا دادن به دیگری: در مهمانی عمومی تر، هر تازه واردی با چشم، دنبال جایی می گردد. در این حالت بهتر است که به این اشخاص تعارف کنید و جا بدهید و نگوئید که میزبان با آوردن این مهمان جا را تنگ کرده است. اگر کسی درخواست جایی کرد به او جا بدهید. (مجادله، آیه۱۱)
۱۱- احترام: به هر کسی که وارد شد احترام بگذاریم و با سلام و تحیت به استقبال کلامی او برویم.(همان آیه)
۱۲- بلند شدن به پای مهمان: به احترام و تکریم تازه واردان بلند شویم. (همان آیه) اگر مهمان تازه وارد مومنی است بیشتر تکریم و احترام کنیم و در بلند شدن و اعمال دیگر پیشتاز باشیم.
۱۳- شتاب در پذیرایی: اگر مهمان وارد شد، در پذیرایی شتاب کنید حتی با یک لیوان آب و شربت. اگر مهمان به دعوت شما وارد شده در تهیه غذا شتاب کنید و به یاری همسرتان بشتابید و به او در تهیه غذا کمک کنید. (ذاریات، آیه۲۶)
۱۴-چشم انتظار غذا نبودن: مهمان وقتی وارد شد، چشم انتظار فوری غذا نباشد و چشم به این ظرف و آن ظرف ندوزد که غذا آماده است یا نه و یا این که غذا چیست. (احزاب، آیه۵۳)
۱۵- یاری به همسر: در تهیه غذا برای مهمان به ویژه مهمانی های ناگهانی به همسرتان کمک کند. (همان آیه)
۱۶- غذای حلال:غذایی که میزبان تهیه می کند باید حلال، پاک و طیب باشد. (بقره، آیه ۱۷۲ و مومنون، آیه ۵۱ و آیات دیگر)
۱۷- بهترین غذا: در پذیرایی از مهمان کوشا باشید و بهترین غذا را تهیه کنید، چنان که حضرت ابراهیم(ع) حتی برای مهمانان سرزده اش گوساله ای چاق و چله را می کشد و به کمک همسرش کباب میکند. (ذاریات/۲۶)
۱۸-سفره انداختن: سفره را پیش مهمان ببرید و بیندازید، نه این که مهمان را از جایی بلند کنید و به جایی دیگر ببرید و بگویید: بفرمایید این جا.(همان آیه)
۱۹- تعارف کردن: میزبان وقتی سفره پهن شد، تعارف کند تا مهمان دست به غذا برد. (ذاریات، آیه ۲۷)
۲۰- اندازه نگه داشتن در خوردن و نوشیدن و دوری از اسراف: در خوردن و نوشیدن اندازه نگه دارید و به مقداری بخورید که مصداق اسراف و زیاده روی نباشد. (اعراف، آیه ۳۱) بسیاری از مردم چون به مهمانی میروند زیاده روی میکنند و این دور از ادب مهمانی است.
۲۱-پرهیز از ریخت و پاش و تبذیر: میزبان در تهیه غذا باید اندازه نگه دارد و آن قدر غذا و خوراکی تهیه نکند که خورده نشده و دور ریخته شود. تفاوت اسراف و تبذیر این است که اسراف یعنی هرگونه زیاده روی در هر کار و فکری حتی امور اعتقادی ، ولی تبذیر این است که شخص نعمتی را استفاده نکند و تباه و ضایع سازد. بذر به معنای پاشیدن است. غذاهایی که زیاد از حد و اندازه تهیه و سپس در سطل زباله ریخته می شود نمونه بارز و آشکار تبذیر است. کسانی که تبذیر می کنند دوستان و یاران شیطان هستند و در مسیر شیطانی گام بر می دارند؛ از این رو خداوند کسانی را که تبذیر می کنند و ریخت و پاش در زندگی دارند دوست نمیدارد.(اسراء، آیه ۲۷)
۲۲- خوردن غذای پاک و پاکیزه: در هنگام خوردن دقت کنید که هر چیزی را نخورید (عبس، آیه ۲۴) بلکه طعامی پاک و پاکیزه بخورید. (مومنون، آیه ۵۱ و بقره، آیه ۱۷۲)
۲۳- شکر و سپاس: پس از خوردن غذا شکر خدا گویید و سپاسگزار میزبان باشید (بقره، آیه ۱۷۲) و غر نزنید که این چه غذایی بوده است.
۲۴- تکریم مهمان: میزبان و نیز همسرش برای تکریم و احترام به مهمانان بر سر سفره و یا سر درب اتاق حاضر شود. (ذاریات، آیه ۲۶، ۲۷ و۲۹)
۲۵- خوشگویی: میزبان و مهمان همان گونه که خوشرویی می کنند خوشگو باشند و پسندیده و زیبا سخن بگویند که شادی آفرین باشد و دلگیر، سخن نگویند.(همان آیات)
۲۶-بخورید و بروید: وقتی غذا خوردید بروید (احزاب، آیه ۵۳) و برای سخن گفتن نمانید که این کار چه بسا موجب اذیت صاحبخانه و میزبان شود و او در رودربایستی قرار گیرد و دچار معذوریت شود.
۲۷- اجازه گرفتن: پس از غذا خوردن و هنگام رفتن از میزبان اجازه خروج بگیرید. (نور، آیه ۶۲) پس اگر میزبان اجازه رفتن داد بروید وگرنه منتظر باشید تا میزبان اذن خروج بدهد. (همان آیه)
۲۸- مراعات میزبان: مهمان همواره باید مراعات حال میزبان را بکند. (همان آیه)
بدین ترتیب آنچه بیان شد تنها گوشه ای از آداب مهمانی و میزبانی در قرآن است که فهرست وار ذکر گردید و علاقه مندان می توانند به کتابهای اخلاقی و تفسیری مراجعه کنند.
در خانه كه مهمان نمى رود، فرشته ها نمى روند. يعنى مهمان بركت خانه است.
بيشتر از اين كه انتقادگر باشه، مشوق است! 
با تندرست، شما بهترين بخش وجودتان دیده می شود! 
نو آورى دارد، برخوردش محترمانه است، مي توانيد به او اعتماد كنيد، احساس امنيت كنيد!
این آدم ها را در گوشه ای از زندگی تان نگهداريد و ارج بگذاريد.
با کمال مَسرَت و افتخار؛