زینه / طرحریزی
یک زینه پلان شده و دیزاین شده خوب باید به صورت آسان سریع و درست ارتباط بین منازل جدا گانه ساختمان را تامین کرده بتواند و زینه از چهار قسمت پله،خیز،چوک و مارش ساخته میشوند.
چگونگی یک زینه خوب و دلپذیر چنین است:
1. موقعیت: زینه باید در ساختمان به گونه یی گنجایش داده شود که روشنی و تهویه مناسب داشته باشد و تا بیشترین مرکزیت داشته باشد تا از کنج و کنار ساختمان به آن رسیدگی شده بتواند.
2. عرض زینه: وابسته به استفاده مردم از آن میباشد برای یک ساختمان همگانی که رفت و آمد مناسب انجام میشود باید به گونه معیاری ساخته شود که در این پذیرش در هر ساختمان متفاوت میباشد. عرض زینه در تعمیرات عام المنفعه از 1.5-5.5 و در تعمیرات رهایشی 1.2-0.8 متر طرح میگردند.
در حالیکه یک تعمیرمسکونی در نظر گرفته شده میتواند. عرض زینه برای تعمیر عام المنفعه درحدود ( 200-150) سانتی متر و برای تعمیر مسکونی در حدود CM(80-100) پذیرفته شده است.
درازی مارش: برای بالاشدن آرام راه یک زینه تعداد پته ها در یک مارش درنهایت بیشتراز12 پته و بصورت کم سه پته محدود ساخته میشود. و همچنان دراز مارش زینه برای راحت بالا و پاین شدن تعداد پته ها در مارش به صورت اعظمی 12 و اصغری 3 میباشد ، بصورت عموم میل یک زینه به هیچ وجه از 40درجه زیاد از 25 درجه کمتر نباشد ، و مارش زینه عموماً باید از 110 سانتی متر کم نباشد .
3. بلندی زینه: زینه های طویل باید هموارتر در نظر گرفته شود یعنی چوکها را باید طوری ساخت که بلندی زینه خسته کن وخطرناک نباشد. در مجموع میل زینه به هیچ صورت ( ) تجاوز نکند و هموارتر از( ) نباشد.
4. سرخوره زینه: سرخوره یا فاصله خالص بین کف پته آخر مارش مستقیمآ بطرف بالا میباشد ونباید از214)cm) کم باشد.
5. مواد: زینه بهتر است از موادی ساخته شود که دارای خواص مقاوم خوب مقابل آتش باشد.
6. کتاره: زینه های با فاصله یا خلای باز بین مارش ها باید با کتاره به گونه ساخته شود تا خطر تصادم کم داشته باشد.
7. چوک: عرض چوک زینه نباید کمترازعرض مارش زینه باشد.
8. تناسب پته ها: خیز و قدم هرپته دریک زینه باید دارای ابعاد مناسب بوده و نسبت بین قدم و خیز
یک پته زینه متناسب ساخته شود که رسیدگی آرام زینه را تامین کرده بتواند، پله زینه عموماً به شکل استندرد 30 سانتی متر درنظر گرفته میشود .
9. تثبیت قدم وخیز یک پته پایه: اندازه قدم وخیز باید درارتباط با نوعیت وهدف که زینه برای آن درنظرگرفته شده است تعین گردد. خیز زینه عموماً به شکل استندرد 15 سانتی متر درنظر گرفته میشود.
درتعین این اندازه ها اگرقواعد زیر درنظر گرفته شود. نتیجه خوب بدست میدهد:
(Googing in cm) + (2 rise in cm) = 60cm 1-
60 cm= (دو خیز به سانتی متر) + (قدم به سانتی متر)
(Googing in cm) + (2 rise in cm) = (400-420) cm 2-
3- اندازه قبول شده جهانی قدم مساوی به 30cm وخیزمساوی به 14cm قبول شده میتواند. وبرای هر25mm که ازقدم کم میگردد (12-13mm )با خیزافزود باید شود.علاوه بر قواعد تجربوی بالا در تعین اندازه های پته ها بهتر است تا نتایج زیر نیز در نظ رگرفته شود:
1- برای تعمیرات مسکونی اندازه های پته ها بین .(18-210) and (15-23) سانتی متر.
2-برای تعمیرات عام المنفعه بین(30-12) and (27-15) سانتی متر.
دسته بندی زینه ها:
Ø زینه مستقیم،
Ø زینه دومارشه.
Ø زینه با خلاءبازبین مازش ها،
Ø زینه هندسی،
Ø زینه دایروی.
Ø زینه شاخه ای.
1. زینه راست یا مستقیم: زینه های مستقیم در جاهایکه هال زینه دراز و تنگ باشد و امکان ساخت هر گونه دیگر زینه عملآ نباشد مورد استفاده قرارمیگیرد. دراین نوع زینه ها تمام خیز پته ها در یک جهت بلند میرود. اگر بلندی مارش ها بیشتر باشد در آن چوک وسطی در نظر گرفته میشود.
2. زینه دومارشه: این نوع زینه ها با دومارش مستقیم پته ها ساخته میشوند و دارای چرخش با میلان زیاد در بین هردو مارش درقسمت تغیر ساخته میشوند،
3. زینه با خلا باز بین مارش ها:
این زینه ها از دو یا بیشتر از دو مارش مستقیم ساخته میشوند، مارشها طوری تغیر جهت میکند که فاصله خالص بین آنها که بنام (well) یاد میگردد بین مارش های قبلی و عقبی قرار میگیرد.
اگرعرض هال زینه گنجایش تعداد مجاز پته پایه ها در دومارش داشته باشد، زینه دومارشه درغیرآن یک مارش علاوگی با3 الی 6 پته زینه به امتداد عرض هال در نظرگر فته میشود، در این صورت مارش کوتاه وسطی باید چوک های با ربع فاصله در هرطرف آن داشته باشد.
4. زینه هندسی: این زینه مشابه زینه بوده با این فرق که درز بین مارش های قبلی وبعدی منحنی شده میباشد.
5. زینه دایروی: زینه های دایروی معمولآ درعقب یک تعمیر به منظور دخول نمایشی به یک تعداد از منازل آن یه مقاصد سرویس کردن مورد استفاده قرارمیگیرد. این زینه ها عمومآ از آهنکانکریت، فلز و سنگ ساخته میشود.
6. زینه منشعب شده یا شاخه ای: این نوع زینه معمولآ در تعمیرات عصری عام المنفعه اشرافی ساخته میشود، دراین نوع زینه ها مارش ها به گونه تنظیم میگردد که در آغاز زینه یک مارش پهن که پس از آن به دو مارش باریک در نزدیک چوک وسطی تقسیم میگردد ساخته شده و دو مارش باریک از هرکنار وسطی آغاز میگردد.
. زینه باید از مواد ساخته شود که در برابر آتش ایستاده گی نشان دهد . اندازه زینه و ارتفاع آن نظر به شرایط استفاده متفاوت میباشد . در نقطه صفری هر زینه باید مسئله بهداشت در موسم زمستان و انتقال گرد و گل جلوگیر صورت بگیرد.
با کمال مَسرَت و افتخار؛